อะเลคซันดร์ วาซีเลียวิช คอลชัค (รัสเซีย: Александр Васильевич Колчак; 16 พฤศจิกายน [ตามปฏิทินเก่า 4 พฤศจิกายน] ค.ศ. 1874 – 7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1920) เป็นพลเรือเอกแห่งจักรวรรดิรัสเซียและนักสำรวจขั้วโลก เขารับใช้กองทัพเรือจักรวรรดิรัสเซียและได้ร่วมต่อสู้ในสงครามทั้งสองครั้งคือ สงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่นใน ค.ศ. 1904–1905 และสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง[1] ต่อมาเขาเป็นผู้นำของขบวนการต่อต้านบอลเชวิคหรือที่รู้จักกันในชื่อ "ขบวนการขาว" ในช่วงระหว่างสงครามกลางเมืองรัสเซีย ซึ่งได้ก่อตั้งรัฐบาลในไซบีเรียเพื่อต่อต้านรัฐบาลของเลนินตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1918 จนถึงเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1920คอลชัคเริ่มต้นอาชีพแรกจากการเป็นนักสมุทรศาสตร์และนักอุทกวิทยาในกองทัพเรือจักรวรรดิรัสเซีย ต่อมาเขาได้กลายเป็นผู้บัญชาการในการสำรวจขั้วโลกอยู่หลายครั้ง โดยได้รับการสนับสนุนจากสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งรัสเซีย[2] เกาะคอลชัคซึ่งตั้งอยู่ในทะเลคารา ได้รับการตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่เขา ในช่วงสงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น (ค.ศ. 1904-1905) คอลชัคได้มีโอกาสร่วมต่อสู้ในสงครามและประสบผลสำเร็จในยุทธนาวีที่พอร์ตอาเธอร์ เมื่อทุ่นระเบิดที่ถูกทิ้งโดยเรือพิฆาตที่อยู่ภายใต้บัญชาของเขา ได้จมเรือลาดตระเวนทากาซาโกะของญี่ปุ่น ในเวลาต่อมาหลังสงครามสิ้นสุดลง คอลชัคได้กลายเป็นหนึ่งในนักออกแบบเรือของกองทัพเรือรัสเซีย และได้รับเลื่อนยศเป็นเสนาธิการทั่วไปแห่งกองทัพเรือ ซึ่งมีบรรดาศักดิ์เทียบเท่ายศ "สตาฟกา"หลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่งปะทุขึ้น เขาได้มีส่วนร่วมในการปกป้องพื้นที่แถบทะเลบอลติก ใน ค.ศ. 1916 เนื่องจากความกล้าหาญและทักษะประสบการณ์ของเขา ทำให้คอลชัคได้รับการเลื่อนยศเป็นพลเรือโทที่อายุน้อยที่สุดของกองทัพเรือจักรวรรดิรัสเซีย หลังจากการปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์ใน ค.ศ. 1917 เขาสนับสนุนฝ่ายรัฐบาลชั่วคราวรัสเซีย โดยเชื่อว่ารัฐบาลจะสามารถส่งเสริมขวัญกำลังใจและดำเนินการทางทหารต่อไปจนสามารถเอาชนะฝ่ายมหาอำนาจกลางได้ อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ทางการเมืองเริ่มทวีความรุนแรงขึ้น ทำให้คอลชัคถูกเรียกกลับจากแนวรบเมื่อสิ้นสุดฤดูร้อนจากเหตุการณ์การปฏิวัติเดือนตุลาคมและการลงนามในสนธิสัญญาเบรสท์-ลีตอฟสก์ ทำให้เขาดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสงครามของรัฐบาลต่อต้านบอลเชวิครัสเซียแห่งออมสค์ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1918 เป็นเหตุให้นักปฏิวัติสังคมนิยมทั้งหลายถูกขับไล่ออกจากรัฐบาลแห่งออมสค์ ต่อมาคอลชัคได้ทำการรัฐประหารและสถาปนาตนเป็น "ผู้ปกครองสูงสุดแห่งรัสเซีย"[3] ถึงแม้ว่าปฏิบัติการทางทหารของคอลชัคในช่วงแรกจะประสบความสำเร็จ แต่เพราะรัฐบาลได้รับการสนับสนุนจากพันธมิตรเพียงน้อยนิด ประกอบกับการประสานงานที่ย่ำแย่และบางครั้งการบัญชาการทางทหารก็ไม่เป็นผล ภายในรัฐบาลเกิดการฉ้อราษฎร์บังหลวง และความสัมพันธ์ที่ตึงเครียดกับกองทหารผ่านศึกเชโกสโลวักและผู้นำของกลุ่มชนคอสแซค ทำให้คอลชัคสูญเสียการสนับสนุนที่สำคัญจากประชากรท้องถิ่นและกองกำลังทหารของเขาเอง ในช่วงปลาย ค.ศ. 1919 กองกำลังทหารที่หลงเหลืออยู่และพลเรือนหลายแสนคนต่างพากันหลบหนีการรุกรานจากบอลเชวิคที่สามารถยึดออมสค์ได้ในเดือนพฤศจิกายน ในเวลาต่อมาคอลชัคถูกจับกุมและส่งตัวไปยังอีร์คุตสค์โดยกลุ่มกบฏที่ต่อต้านเขา คอลชัคถูกสอบสวนโดยเจ้าหน้าที่บอลเชวิคและถูกตัดสินประหารชีวิตในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1920